- Spis treści
- Grypa - objawy, przyczyny, leczenie. Podsumowanie
- Czym jest grypa?
- Jak działa wirus grypy?
- Objawy grypy
- Powikłania po grypie
- Kto jest najbardziej narażony?
- Różnicowanie: grypa, przeziębienie, COVID-19
- Leczenie grypy
- Testy na grypę
- Jak zapobiegać grypie? Profilaktyka grypy
- FAQ Grypa
Czym jest grypa? Przebieg choroby, zagrożenia i sposoby leczenia
Wysoka gorączka, bóle mięśni, kaszel i uczucie rozbicia – jeśli te objawy pojawiły się nagle, możesz mieć do czynienia z grypą. To nie tylko sezonowa infekcja, ale poważna choroba wirusowa, która każdego roku dotyka miliony ludzi na całym świecie. Choć zwykle ustępuje w ciągu kilkunastu dni, może prowadzić do groźnych powikłań. Dowiedz się, jak ją rozpoznać, leczyć i kiedy koniecznie skonsultować się z lekarzem.
Grypa - objawy, przyczyny, leczenie. Podsumowanie
- Grypa to groźna choroba wirusowa – wywoływana przez wirusy typu A, B i C, atakuje głównie układ oddechowy i może mieć łagodny lub ciężki przebieg, szczególnie u osób z grup ryzyka.
- Objawy pojawiają się nagle i gwałtownie – typowe to: wysoka gorączka, bóle mięśni, kaszel, uczucie rozbicia, a u dzieci także objawy ze strony układu pokarmowego.
- Leczenie ma charakter objawowy – polega na odpoczynku, nawodnieniu, lekach przeciwgorączkowych i – u pacjentów z grup ryzyka – wdrożeniu leków przeciwwirusowych (np. oseltamiwir).
- Powikłania po grypie mogą być poważne – obejmują m.in. zapalenie płuc, mięśnia sercowego, mózgu, nerek, a nawet zaburzenia psychiczne; mogą pojawić się także kilka tygodni po chorobie.
- Najlepszą formą profilaktyki są szczepienia – szczególnie zalecane osobom starszym, dzieciom, kobietom w ciąży oraz przewlekle chorym. W sezonie 2024/25 dostępne są cztery rodzaje szczepionek.
Czym jest grypa?
Grypa to sezonowa choroba zakaźna wywoływana przez wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Atakuje głównie układ oddechowy i może mieć bardzo różny przebieg – od łagodnego po zagrażający życiu. Na całym świecie dochodzi do ponad miliarda zachorowań rocznie.
Grypa była znana już w czasach starożytnych. Pierwszy opis kliniczny przypisywany jest Hipokratesowi (412 r. p.n.e.), a największa pandemia – hiszpanka z 1918 roku – pochłonęła szacunkowo 50 milionów ofiar.
Jak działa wirus grypy?
Wirus grypy dzieli się na trzy główne typy: A, B i C.
- Typ A: odpowiada za epidemie i pandemie. Występuje zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Cechuje się dużą zmiennością genetyczną i krótkim okresem wylęgania (1-2 dni), a objawy utrzymują się do 14 dni. Wrażliwy na leczenie inhibitorami neuraminidazy (oseltamiwir, zanamiwir, peramiwir) oraz marboksylem baloksawiru.
- Typ B: zakaża tylko ludzi. Przebieg infekcji jest zazwyczaj łagodniejszy. Ma dłuższy okres wylęgania (3-5 dni), a objawy utrzymują się 7-14 dni. Zarówno w grypie A jak i grypie B kaszel i rozbicie może trwać do nawet 2 tygodnie.Podobnie jak typ A wrażliwy na leczenie inhibitorami neuraminidazy i baloksawir.
- Typ C: rzadki i najłagodniejszy, często bezobjawowy. Aktualnie nie ma leków działających na typ C wirusa grupy.
Wirus przenosi się drogą kropelkową – przez kichanie, kaszel, a także kontakt bezpośredni. Po wniknięciu do organizmu, wirus atakuje komórki nabłonka dróg oddechowych i zaczyna się namnażać.
Objawy grypy
Objawy pojawiają się nagłe i gwałtowne – to znak rozpoznawczy grypy:
- wysoka gorączka (≥ 38°C),
- dreszcze i osłabienie,
- bóle głowy i mięśni,
- suchy, męczący kaszel,
- ból gardła i chrypka,
- uczucie "rozbicia" i senność.
Dzieci mogą dodatkowo mieć: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunkę.
Powikłania po grypie
Grypa może prowadzić do powikłań, nawet po kilku tygodniach od wyzdrowienia. Mogą dotyczyć wielu układów:
- Oddechowy: zapalenie płuc, zaostrzenie astmy/POChP,
- Krążenia: zapalenie mięśnia sercowego,
- Nerwowy: zapalenie mózgu, encefalopatia, napady padaczkowe,
- Psychiatryczny: epizody psychoz, nasilenie schizofrenii,
- Nerki: zapalenie kłębuszków, niewydolność nerek.
Zawroty głowy po grypie
Pojawienie się nagłych zawrotów głowy po przejściu zakażenia wirusem grypy może świadczyć o powikłaniu choroby, jakim jest zapalenie błędnika (struktury ucha wewnętrznego odpowiadającej m.in. za utrzymanie równowagi).
Zwykle pojawiają się 1-2 tygodnie po przechorowaniu, są nagłe i mogą prowadzić do uczucia nudności lub nawet wymiotów. Najczęściej objawy nie trwają dłużej niż kilka tygodni.
Kto jest najbardziej narażony?
Grupy ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań to:
- dzieci do 5 r.ż. (szczególnie
- osoby starsze (>60 r.ż.),
- kobiety w ciąży,
- osoby z chorobami przewlekłymi: astma, cukrzyca, choroby serca, nerek, neurologiczne,
- pacjenci z niedoborami odporności.
Różnicowanie: grypa, przeziębienie, COVID-19
Objaw | Grypa | Przeziębienie | COVID-19 |
Początek | nagły | stopniowy | zmienny |
Gorączka | wysoka | niska/brak | często |
Bóle mięśni | silne | rzadko | często |
Kaszel | suchy | umiarkowany | suchy |
Utrata węchu/smaku | brak | brak | często |
Osłabienie | znaczne | lekkie | znaczne |
Leczenie grypy
Leczenie grypy ma charakter objawowy i wspomagający. Kluczowe są:
- odpoczynek i nawodnienie - podczas gorączki tracimy duże ilości wody i energii, stąd konieczne jest spożywanie dużej ilości płynów i odpoczynek;
- leki przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen) - paracetamol i ibuprofen działają przeciwbólowo i przeciwgorączko, skutecznie działając na główne objawy grypy;
- leki przeciwkaszlowe - w przypadku męczącego suchego kaszlu, leki przeciwkaszlowe mogą przynieść znaczącą ulgę dla pacjenta.
- roztwory soli do nosa - mogą posłużyć jako płukanki jamy nosowej, ułatwiając oddychanie (utrudnione z powodu zatkanego nosa).
stosuje się tylko na początku infekcji, głównie u osób z grup ryzyka.
Lek na grypę Ebilfumin - jak działa?
Ebilfumin zawiera oseltamiwir, lek przeciwwirusowy będący inhibitorem neuraminidazy, przez co hamuje replikację i namnażanie wirusa grypy typu A i B. Efektem klinicznym jest przede wszystkim skrócenie czasu trwania objawów grypy.
Groprinosin na grypę - czy działa?
Grypa a antybiotyk
Nie stosuje się antybiotyków, chyba że doszło do nadkażenia bakteryjnego.
Domowe sposoby na grypę
Najważniejsze jest przede wszystkim odpoczynek (przynajmniej kilka dni) i spożywanie dużej ilości płynów, tak aby zapobiec odwodnieniu (któremu sprzyja wysoka gorączka i stan zapalny). Warto sięgnąć po ciepłe napary, herbaty, zawierające maliny, imbir czy miód.
Czosnek na grypę - jak działa?
Czosnek ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne, przez co często nazywany jest naturalnym antybiotykiem. Regularne spożywanie potraw zawierającym czosnek działa wspomagająco na układ odpornościowy, dzięki czemu organizm łatwiej zwalcza kolejne infekcje (w tym grypę).
Testy na grypę
Za test i jego wykonanie płaci Narodowy Fundusz Zdrowia, zatem pacjent nie ponosi żadnych kosztów. Pacjent może również zakupić taki test w aptece bez recepty, a cena mieści się w przedziale 6-11 zł za jeden test.
Jak zapobiegać grypie? Profilaktyka grypy
Wśród sposobów przeciwdziałaniu grypy wymienia się:
- regularne mycie rąk,
- unikanie kontaktu z chorymi,
- wietrzenie pomieszczeń,
- wzmacnianie odporności (dieta, sen, aktywność fizyczna),
- stosowanie maseczek w sezonie epidemicznym.
Szczepienia przeciwko grypie
Szczepionki są rekomendowane dla grup ryzyka i mogą łagodzić przebieg choroby oraz zmniejszać ryzyko powikłań. Zawierają inaktywowane (martwe) wirusy i są aktualizowane co sezon, by pasowały do krążących szczepów.
Rodzaje szczepionek
W sezonie infekcyjnym 2024/25 dostępne są 4 rodzaje szczepionek na grypę:
- Vaxigrip Tetra (szczepionka inaktywowana z rozszczepionymi wirusami grypy);
- Influvac Tetra (szczepionka inaktywowana podjednostkowa zawierająca białka wirusa: neuraminidazę i hemaglutyninę);
- Efluelda (szczepionka inaktywowana z rozszczepionymi wirusami grypy i zwiększoną zawartością antygenów - podawana osobom w podeszłym wieku);
- Fluenz Tetra (szczepionka żywa donosowa - podawana dzieciom w wieku 2-18 lat).
Wskazania
Szczepienie przeciwko grypie jest szczególnie wskazane osobom z obniżoną odpornością i przewlekle chorym (w tym dzieciom powyżej 6 m.ż.). Jednakże szczepienie zalecane jest u każdej osoby nie mającej przeciwwskazań, tj. ciężka reakcja alergiczna w przeszłości po podaniu szczepionki, zaburzenia krzepnięcia, małopłytkowość. Czasowym przeciwwskazaniem jest ostra infekcja.
Podobieństwa i różnice
Główna różnica między szczepionkami przeciw grypie w Polsce to granica wieku
. Influvac Tetra można podawać od 3. roku życia, a Vaxigrip Tetra już od 6. miesiąca życia.
Szczepionka Efluelda ma w porównaniu do pozostałych zwiększoną zawartość antygenów, a z kolei Fluenz Tetra zawiera żywe, osłabione wirusy grypy i jest podawana donosowo.
Cena szczepionki na grypę
Za szczepionkę przeciw grypie (odpłatność 100%) zapłacimy:
- Vaxigrip Tetra (szczepionka we wstrzyknięciu): około 53 zł;
- Influvac Tetra (szczepionka we wstrzyknięciu): około 53 zł;
- Fluenz Tetra (szczepionka donosowa): około 163 zł;
- Efluelda Tetra (szczepionka we wstrzyknięciu): około 163 zł.
W przypadku 50% refundacji (dostępnej dla wszystkich osób dorosłych, którzy uzyskali receptę od lekarza rodzinnego) ceny wynoszą:
- Vaxigrip Tetra (szczepionka we wstrzyknięciu): około 27 zł;
- Influvac Tetra (szczepionka we wstrzyknięciu): około 27 zł;
- Fluenz Tetra (szczepionka donosowa): około 82 zł;
- Efluelda Tetra (szczepionka we wstrzyknięciu): około 82 zł.
Uzyskanie bezpłatnej szczepionki przeciw grypie jest możliwe dla:
- dzieci od ukończenia 6. miesiąca życia do ukończenia 18. roku życia - szczepionka we wstrzyknięciu Vaxigrip Tetra lub Influvac Tetra;
- dzieci od ukończenia 24. miesiąca życia (2 lata) do ukończenia 18. roku życia - szczepionka donosowa Fluenz Tetra;
- kobiet w ciąży - szczepionka we wstrzyknięciu Vaxigrip Tetra lub Influvac Tetra;
- osób starszych powyżej 65. roku życia - szczepionka we wstrzyknięciu Vaxigrip Tetra lub Influvac Tetra.
