Migrena e-recepta online
Migrena - przyczyny, objawy, leczenie
Czym jest migrena?
Migrena to neurologiczne schorzenie objawiające się silnym, napadowym bólem głowy, któremu towarzyszą nudności lub wymioty oraz nadwrażliwość na światło lub dźwięki. Istnieje też forma migreny przebiegająca z aurą, czyli objawami neurologicznymi, przede wszystkim zaburzeniami widzenia, które poprzedzają dolegliwości bólowe.
Migrena należy do grupy samoistnych bólów głowy tzn. nie jest objawem żadnej innej choroby. Nie ustalono jeszcze jej dokładnej przyczyny, jednak podejrzewa się, że może mieć ona podłoże genetyczne. Mimo niekiedy dramatycznego przebiegu nie jest ona niebezpieczna dla życia i nie wiąże się z ryzykiem trwałych powikłań.
Leczenie polega na unikaniu czynników prowokujących napad, stosowaniu leków doraźnych - przerywających atak i niekiedy terapii profilaktycznej.
Czy migrena jest częstym schorzeniem?
Migrena jest schorzeniem powszechnym, szacuje się, że dotyczy 8% populacji, z czego 75% to kobiety. Pierwszy atak pojawia się zazwyczaj między 25., a 40. rokiem życia, choroba z większym lub z mniejszym nasileniem towarzyszy człowiekowi całe życie. Pocieszający jest jednak fakt, że w wieku dojrzałym i starszym ataki zazwyczaj zmniejszają swoją intensywność oraz częstotliwość.
@erecept.pl a jak wygląda u was życie łóżkowe po ślubie? #edukacjaseksualna #medyczneciekawostki #erecept ♬ Makeba - Jain
Przebieg naturalny migreny
Dlaczego pojawiają się napady?
Zdarza się, że atak migreny pojawia się samoistnie, bez wyraźnego powodu. Podczas długoletnich badań naukowcy zauważyli jednak, że istnieją czynniki - zarówno środowiskowe jak i osobnicze, których wystąpienie zwiększa prawdopodobieństwo wywołania napadu.
Należą do nich m.in. uczucie stresu, ale paradoksalnie także moment odpoczynku po długotrwałym stresie, zmęczenie lub duży wysiłek, uczucie głodu, niektóre produkty spożywcze (np. pokarmy bogatotłuszczowe, nabiał, czekolada, owoce, alkohol), zbyt krótki lub zbyt długi sen, zmiana pogody, zmiana ciśnienia związana z przebywaniem na wyższej lub niższej niż standardowa wysokości nad poziomem morza, jasne światło, zmiany hormonalne (do napadu migreny szczególnie predysponuje wzrost stężenia estrogenów) oraz niektóre leki.
Jak objawia się migrena?
Podstawowym objawem migreny jest ból głowy, który lokalizuje się zazwyczaj jednostronnie, w okolicy skroni i czoła oraz za gałką oczną. Może jednak występować obustronnie, a nawet być naprzemienny - pojawiać się raz z jednej, raz z drugiej strony. Ból ma charakter pulsujący (pulsuje razem z tętnem pacjenta), czasem rwący lub rozpierający. Atak bólu trwa zazwyczaj od 4 do 72 godzin, może mieć umiarkowaną intensywność lub być tak silny, że uniemożliwia funkcjonowanie.
Podczas ataku pacjent odczuwa światłowstręt, nadwrażliwość na hałas czy zapachy, które nasilają dolegliwości bólowe. Pojawiają się objawy żołądkowo-jelitowe tj. nudności lub wymioty, a czasem również zawroty głowy.
Czy pacjent czuje, że atak się zbliża?
Zdarza się, że na dzień lub kilka dni przed migreną wrażliwsi pacjenci potrafią odczuwać objawy zwiastunowe zbliżającego się napadu - spadek nastroju i większą drażliwość, zaburzenia koncentracji, zmniejszony apetyt.
Bezpośrednio przed napadem u niektórych chorych rozwinąć się mogą także ubytkowe objawy neurologiczne, które nazywamy aurą. Są to najczęściej zaburzenia widzenia (zamazany obraz, mroczki przed oczami, utrata pola widzenia), ale także zaburzenia mowy (afazja), drętwienie ciała czy niedowłady. Te dolegliwości powinny wyciszyć się w momencie pojawienia się bólu głowy.
Co następuje po ataku migreny?
Atak migreny jest bardzo trudnym i nieprzyjemnym doświadczeniem. Po ustąpieniu dolegliwości bólowych pacjent czuje się zazwyczaj wymęczony i senny, potrzebuje długiego odpoczynku żeby wrócić do normalnego funkcjonowania.
Długość przerw między kolejnymi napadami jest indywidualna dla każdego chorego, niektórzy pacjenci mogą zapomnieć o bólach głowy na miesiące lub tygodnie, u innych objawy wracają po kilku dniach. Może zdarzyć się także, że jeden atak płynnie przechodzi w drugi lub choroba zmienia swój charakter i przybiera formę codziennych bólów głowy o umiarkowanym nasileniu.
Rozpoznanie migreny
Ze względu na charakterystyczny obraz kliniczny diagnostyka migrenowych bólów głowy opiera się zazwyczaj na dobrze przeprowadzonym wywiadzie medycznym.
Jeśli jednak pacjent zgłasza, że takie dolegliwości pojawiły się po raz pierwszy, należy wykluczyć inne, zagrażające życiu choroby neurologiczne, które mogą odpowiadać za prezentowane objawy - przede wszystkim krwotok podpajęczynówkowy lub śródmózgowy, zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych.
W takim wypadku konieczne może być wykonanie badań obrazowych głowy (Tomografii komputerowej lub Rezonansu magnetycznego) oraz elektroencefalografii (EEG).
Kryteria rozpoznania migreny bez aury
By rozpoznać migrenę konieczne jest spełnienie wszystkich poniższych kryteriów: napady pojawiły się już co najmniej pięciokrotnie i trwały od 4 do 72 godzin; każdy napad spełnia minimum 2 z 4 cech (ból jednostronny, pulsujący, o średnim lub dużym nasileniu, nasila się po wysiłku fizycznym); dolegliwościom bólowym towarzyszą nudności lub wymioty, światłowstręt i nadwrażliwość na hałas.
Kryteria rozpoznania migreny z aurą
Do rozpoznania migreny z aurą niezbędne jest wystąpienie co najmniej 2 napadów, które spełniają minimum 3 z 4 warunków (podczas napadu obecny jest przynajmniej 1 objaw charakterystyczny dla aury, czas narastania objawów aury jest dłuższy niż 4 minuty, aura trwa maksymalnie 60 minut, ból głowy pojawia się nie dłużej niż 60 minut po rozpoczęciu aury).
Leczenie migreny
W terapii migreny spotykamy się z dwoma problemami - jak przerwać napad bólu? Jak zapobiegać kolejnym atakom? Na oba te zagadnienia medycyna znalazła rozwiązania, należy jednak zaznaczyć, że nie ma leku działającego dwojako, lek przyjmowany w celu złagodzenia dolegliwości nie sprawi, że się one nie powtórzą. W związku z indywidualną wrażliwością na daną grupę lekową leczenie migreny przebiega metodą prób i błędów, potrzeba czasu by dobrać idealny preparat
Leczenie mające na celu przerwanie napadu migreny
Główna zasada stosowania leków mających przerwać atak migreny mówi o tym, by nie czekać aż ból samoistnie minie. Skuteczność przeciwbólowa preparatów jest największa na początku napadu, gdy ból nie osiągnął jeszcze swojego największego natężenia.
Podstawową grupą leków łagodzących dolegliwości bólowe są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) - kwas acetylosalicylowy (aspiryna), naproksen (Anapran), diklofenak (Olfen), ibuprofen (Ibum) czy ketoprofen (ketonal). Hamują one syntezę prostaglandyn, czynników odpowiedzialnych za objawy stanu zapalnego, w tym bólu. Mimo ich powszechnej dostępności (w większości można kupić je bez recepty), są to leki niebezpieczne. Stosowane długotrwale lub w dużych ilościach mogą doprowadzić do uszkodzenia błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy (wrzodów) i w ostateczności do zagrażającej życiu perforacji i krwawienia z przewodu pokarmowego. NLPZ warto połączyć z lekami przeciwwymiotnymi np. metoklopramid, dostępne są także połączenia z kofeiną, kodeiną czy barbituranami.
Lżejsze napady migreny można spróbować przerwać również za pomocą ergotaminy. Jest to alkaloid sporyszu, który działa poprzez skurcz mózgowych naczyń krwionośnych i tym samym ograniczenie krążenia krwi w niektórych obszarach mózgu. Jest to pomocne w przypadku bólów głowy o pochodzeniu naczyniowym takich jak migrena.
Niestety lek ten kurczy także naczynia obwodowe, co w większym stężeniu zwiększa ryzyko uszkodzeń serca, nerek, wątroby czy skóry. Jednorazowo dawka ergotaminy nie powinna przekraczać 2 mg, w ciągu miesiąca można użyć maksymalnie 16 mg.
W przypadku silnego lub przedłużającego się napadu migreny konieczne może być użycie nowoczesnych, swoistych leków przeciwmigrenowych - tryptanów (sumatryptan, zolmitryptan). Działają one poprzez zwężanie mózgowych naczyń krwionośnych oraz ograniczanie przepływu bodźców bólowych z opony twardej i nerwu ocznego.
Zmniejszają także intensywność nudności i światłowstrętu. Tryptany cechują się dobrym profilem bezpieczeństwa. W odróżnieniu od ergotaminy w małym stopniu wpływają na skurcz obwodowych naczyń krwionośnych m.in. wieńcowych, co zmniejsza ryzyko groźnych powikłań. Leków tych nie należy przyjmować podczas trwania objawów aury.
Leczenie zapobiegające kolejnym napadom
U pacjentów, którzy rzadko miewają ataki migreny wystarczające jest zazwyczaj doraźne przyjmowanie leków łagodzących ból głowy. By zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnego napadu zaleca się unikanie czynników prowokujących.
Sytuacja staje się trudniejsza gdy ataki pojawiają się często (co najmniej 3 razy w miesiącu), ból głowy ma bardzo duże nasilenie lub nie poddaje się leczeniu, napad trwa kilka dni lub przedłuża się czas trwania aury. Są to wskazania do zastosowania codziennego leczenia profilaktycznego, które ma na celu zredukować częstotliwość napadów i zmniejszyć ich intensywność.
Leczenie profilaktyczne rozpoczynamy od jak najmniejszej dawki preparatu, po czym powoli się ją zwiększa. Na efekty trzeba poczekać czasem kilka miesięcy, jednak czas trwania terapii nie powinien przekraczać 9-12 miesięcy. Leki stosowane na co dzień nie mają działania przeciwbólowego, jeśli w trakcie leczenia pojawi się napad, można bezpiecznie przyjąć lek doraźny łagodzący dolegliwości bólowe.
Wśród grup lekowych stosowanych jako profilaktyka napadów migreny wyróżniamy: leki b-adrenolityczne (przede wszystkim propranolol, ale też nadolol i atenolol), leki przeciwdrgawkowe (kwas walproinowy, gabapentyna, topiramat), trójcykliczne leki przeciwdepresyjne - skuteczne zwłaszcza u pacjentów cierpiących na migrenę z towarzyszącymi napięciowymi bólami głowy (amitryptylina, imipramina), antagoniści wapnia (flunaryzyna, werapamil), antagoniści serotoniny i inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny.
Oprócz leczenia farmakologicznego w profilaktyce migreny skuteczna może okazać się również fizykoterapia, psychoterapia, a nawet pobyty w uzdrowiskach.