Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!
Infekcja pasożytnicza - przyczyny, objawy, leczenie
Infekcje pasożytnicze to popularny problem. Dotykają one zarówno dzieci, jak i dorosłych. Często mają związek z niewłaściwą higieną lub nieodpowiednim przygotowaniem posiłków. Dodatkowo ruch turystyczny przyczynia się do "przywożenia" pasożytów naturalnie niewystępujących w Polsce z innych zakątków świata. Objawy chorób pasożytniczych zależą od rodzaju pasożyta i mogą powodować zaburzenia ze strony układu pokarmowego, nerwowego czy dolegliwości skórne.
Jakie są zagrożenia zarażeń pasożytniczych? Jak przebiega diagnostyka chorób pasożytniczych i czy da się ich skutecznie pozbyć?
Leczenie w większości przypadków dostępne jest wyłącznie na receptę: erecept.pl
Autor: Redakcja Erecept.pl
25.07.2024
Czym są choroby pasożytnicze?
Choroby pasożytnicze są chorobami wywoływanymi przez pasożyty, czyli zgodnie z definicją organizmy żyjące kosztem innych organizmów. Człowiek stanowi dla nich środowisko życia i źródło pożywienia.
Pasożyty mogą bytować na powierzchni ciała, określamy je wówczas jako "pasożyty zewnętrzne", lub w jego wnętrzu - "pasożyty wewnętrzne".
Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy z infekcji, dopóki nie daje ona wyraźnych objawów.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Jakie są choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego?
Owisica
Owsica to najczęstsza z chorób pasożytniczych. Dotyczy aż około 16% dzieci w wieku 7 lat. Wywołana jest przez gatunek nicienia, nazywany owsikiem ludzkim. Dotyczy zwykle dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Do zarażenia może dochodzić na kilka sposobów:
drogą pokarmową (fekalno-oralną): przez spożycie jaj owsika wraz z pokarmem lub przez jedzenie zainfekowanymi rękoma;
drogą oddechową: poprzez przedostawanie się do układu oddechowego jaj znajdujących się w powietrzu;
autoinwazja: poprzez drapanie okolicy odbytu przez osobę zarażoną i następnie przeniesienie znajdujących się tam jaj do ust.
Pasożyty żyją w świetle jelita i żywią się jego zawartością. Nocą samice składają w okolicach odbytu jaja, które mogą zostać przeniesione na pościel lub nieświadomie na ręce gospodarza (lepka wydzielina sklejająca jaja powoduje świąd, a drapanie okolicy odbytu powoduje ich przeniesienie na dłonie).
Objawy owsicy
Przebieg choroby jest bardzo często bezobjawowy.
Jednym z pierwszych i głównych objawów jest świąd okolicy odbytu, pojawiający się głównie w nocy. Towarzyszą mu płaczliwość, drażliwość i zaburzenia snu. Mogą pojawić się objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha czy brak apetytu.
Diagnostyka i leczenie owsicy
Diagnostyka owsicy polega na badaniu mikrobiologicznym, podczas którego pobiera się wymaz z okolicy odbytu i bada go pod mikroskopem.
W leczeniu stosuje się jednorazową dawkę pyrantelu, malbendazolu lub albendazolu. Konieczne jest leczenie nie tylko osoby zarażonej, ale wszystkich domowników. W dniu rozpoczęcia leczenia należy dokładnie posprzątać dom/mieskznia, wymienić każdą pościel, ręczniki i bieliznę osobistą. Jednoczesne konieczne jest o zadbanie o higienę- dokładką kąpiel, przycięcie paznokci.
Giardioza
Giardioza (nazywana również lambliozą) powodowana jest przez pierwotniaki z gatunku Giardia intestinalis. Zarażenie przebiega poprzez połknięcie cyst Giardii, znajdujących się w zanieczyszczonej wodzie lub pożywieniu, a także w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną.
W żołądku z cyst uwalniają się trofozoity, które następnie przedostają się w dwunastnicy i dróg żółciowych. Następnie, po rozmnożeniu pasożyta, co około 1-2 tygodnie nowe cysty wraz z kałem wydostają się na zewnątrz.
Objawy giardiozy
Choroba może mieć przebieg bezobjawowy, łagodny lub ciężki. Ma ona dwa okresy:
Okres ostry: trwa około 4-6 tygodni, występują - biegunka, wzdęcia, ból brzucha.
Okres przewlekły: ponad 6 tygodni, występują - osłabienie, złe samopoczucie, brak apetytu.
U dzieci giardioza może prowadzić do zaburzenia wzrastania i upośledzenia funkcji poznawczych.
Diagnostyka i leczenie giardiozy
Diagnozę stawia się na podstawie badania mikroskopowego kału lub treści dwunastniczej.
W leczeniu stosuje się jednorazowo tinidazol. Konieczne jest przebadanie również domowników osoby zarażonej i leczenie bezobjawowych nosicieli.
Glistnica
Powodowana glistą ludzką choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego. Do zarażenia dochodzi poprzez połknięcie jaj inwazyjnych znajdujących się na warzywach i owocach lub na zabrudzonych glebą dłoniach.
Glista ludzka osiąga rozmiary nawet 40 cm i żyje w jelicie cienkim, żywiąc się resztkami pokarmowymi człowieka. Codziennie składa około 200 tysięcy jaj, które następnie wydostają się do środowiska zewnętrznego podczas defekacji.
Objawy glistnicy
Objawy glistnicy zależą od intensywności inwazji pasożytniczej.
Po połknięciu larw migrują one do płuc, gdzie wywołują fazę płucną glistnicy. Mogą wówczas występować objawy ze strony układu oddechowego: kaszel, duszność, czasami również gorączka.
Kiedy glista ludzka przedostaje się do jelita cienkiego, występują: dyskomfort w jamie brzusznej, ból brzucha, nudności.
Pasożyty mogą przedostać się do przewodów żółciowych i powodować zapalenie dróg żółciowych.
Diagnostyka i leczenie glistnicy
Diagnostyka polega na badaniu kału. Czasami możliwa jest również bezpośrednia identyfikacja pasożyta (kiedy np. robaki znajduje się w kale/wymiotach).
Leczenie obejmuje jednorazowe podanie mebendazolu lub albendazolu. Powinno się ono zakończyć wydaleniem pasożyta. Jeśli do tego nie dojdzie - należy powtórzyć terapię. Stosuje się również leczenie objawowe jak leki rozszerzające oskrzela w manifestacji płucnej. W ciężkich przypadkach podejmuje się leczenie operacyjne.
Tasiemczyca
Choroba jest spowodowana przedostaniem się do przewodu pokarmowego pasożytów różnych rodzajów tasiemców. Do zarażenia dochodzi zwykle w wyniku spożycia niedogotowanego lub surowego mięsa (głównie wołowego lub wieprzowego) z larwą tasiemca, nazywaną wągrem.
Człowiek jest żywicielem ostatecznym dla tasiemca nieuzbrojonego (Taenia saginata), tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) i bruzdogłowca szerokiego (Diphyllobotrium latum) oraz tasiemca karłowatego (Hymenolepis nana). Może także przypadkowo być żywicielem dla tasiemca psiego i tasiemca szczurzego. Najczęstszym jest tasiemiec nieuzbrojony, który może osiągać długość nawet 10 metrów.
Jaja tasiemca wydalane są z kałem. Następnie dochodzi do ich spożycia przez bydło i osadzenia się w mięśniach, w których tworzą wągry. Człowiek spożywa je razem z mięsem bydła i cykl się powtarza.
Objawy tasiemczycy
Choroba zwykle przebiega bezobjawowo. Mogą pojawić się bóle brzucha, nudności, biegunka. Pierwszym objawem mogą być widoczne na bieliźnie lub w stolcu człony tasiemca. Rzadkim objawem jest niedokrwistość z niedoboru witaminy B12.
Diagnostyka i leczenie tasiemczycy
Rozpoznanie ustala się na podstawie obecności członów tasiemca w kale.
Leczenie polega na jednorazowym podaniu prazykwantelu.
Włośnica
Zarażenie pasożytnicze nicieniem z rodzaju Trichinella. Larwy pasożyta bytują w mięsie różnych zwierząt (świnie, dziki, niedźwiedzie, konie, gryzonie), a spożyte z pokarmem wnikają w głąb błony śluzowej jelita, gdzie dojrzewają i zaczynają produkować nowe larwy. Te wędrują z krwią do mięśni, gdzie ulegają otorbieniu, a następnie zwapnieniu i obumarciu (nawet po wielu latach).
W Polsce zarażenia są najczęściej wynikiem spożycia mięsa dzika lub wieprzowiny.
Objawy włośnicy
Dolegliwości spowodowane włośnicą mogą się znacząco różnić w zależności od stopnia inwazji pasożytem. Zazwyczaj trwają one około miesiąca.
We wczesnym etapie, kiedy pasożyty znajdują się w błonie śluzowej jelita, pojawiają się ból nadbrzusza, biegunka, wymioty.
Kiedy larwy osiadają w tkance mięśniowej, rozwija się typowy zespół włośnicowy:
gorączka;
obrzęk wokół oczu lub obrzęk całej twarzy;
wybroczyny podpaznokciowe i podspojówkowe;
obrzęki kończyn.
W momencie otorbiania cyst pojawia się zespół zaburzeń metabolicznych, obejmujący: hipoalbuminemię, hipokaliemię (niedobór potasu) i hipoglikemię.
Śmiertelność w przebiegu włośnicy nie jest wysoka (powikłania:
zapalenie opon mózgowych i mózgu, niedowłady, psychoza;
ból gałki ocznej, fotofobia (nadwrażliwość na światło);
zapalenie płuc, obrzęk płuc;
zaburzenia rytmu serca, zapalenie mięśnia sercowego;
przykurcze i osłabienie mięśni.
Diagnostyka i leczenie włośnicy
Podejrzenie rozpoznania zazwyczaj wzbudza wywiad, w którym pacjenci podają spożywanie surowego/niedogotowanego lub nieprzebadanego mięsa. Podstawowe znaczenie mają metody serologiczne - kluczowa jest obecność przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom nicienia.
Lek pierwszego wyboru to albendazol. Ważne jest, aby podać go w jak najkrótszym czasie od spożycia zarażonego mięsa.
W leczeniu objawowym stosuje się glikokortykosteroidy, leki przeciwbólowe (np. NLPZ), uzupełnianie niedoboru płynów i elektrolitów. Ważny jest również odpoczynek, w celu odciążenia mięśni.
Choroby pasożytnicze skóry
Wszawica
Wszawica to choroba spowodowana przez stawonoga - wesz ludzką. Człowiek może ulec zarażeniu trzema gatunkami wszy, są to:
wesz głowowa (pediculosis capillitii);
wesz łonowa (pediculosis pubis s. phitirasi);
wesz odzieżowa (pediculosis vestimenti).
Wszy rozprzestrzeniają się przez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną lub jej przedmiotami codziennego użytku (np. grzebieniem). Żywią się krwią ludzką, kąsając skórę co kilka godzin. Za pomocą specjalnej, lepkiej wydzieliny sklejają swoje jaja do włosów lub odzieży, co znacznie utrudnia ich usunięcie.
Wszawica głowowa jest najczęstsza u dzieci w wieku przedszkolnym, co jest związane z licznymi interakcjami podczas zabaw.
Wszawica łonowa najczęściej przenosi się przez kontakty seksualne. Powyższe formy (wbrew powszechnym przekonaniom) zwykle nie wynikają z braku higieny, w przeciwieństwie do wszy odzieżowej, często powiązanej ze złymi warunkami sanitarnymi.
Objawy i leczenie wszawicy
Wesz ludzka powoduje przede wszystkim intensywny świąd skóry. Drapanie prowadzi do powstawania ran i nadżerek.
Stosuje się preparaty do użytku zewnętrznego pod postacią szamponów i płynów. Wyczesuje się również jaja pasożytów przy użyciu grzebienia.
Świerzb
Świerb jest chorobą wywołaną przez gatunek roztocza - świerzbowca ludzkiego. Żywi się on komórkami skóry. Człowiek zaraża się poprzez bezpośredni kontakt z inną osobą lub przedmiotami jej codziennego użytku. Ofiarą zarażenia są zwykle dzieci lub osoby z upośledzoną odpornością.
Samice świerzbowca drążą w skórze korytarze, w których składają jaja.
Objawy i leczenie świerzbu
Typowe objawy to świąd nasilający się w godzinach nocnych i zmiany skórne na nadgarstkach, w zgięciach łokci, pośladkach i brzuchu.
Leczenie obejmuje stosowanie preparatów użytku zewnętrznego (maści, kremy).
Jak chronić się przed infekcjami pasożytniczymi?
Na występowanie chorób pasożytniczych w znacznej mierze wpływ ma higiena spożywanych przez nas posiłków. Warto zadbać, aby owoce i warzywa było przez nas dokładnie umyte. Mięso powinno pochodzić z pewnego źródła i być przebadane.
Ogromne znaczenie mają również warunki sanitarne. Powinniśmy myć ręce przed każdym posiłkiem i zawsze po skorzystaniu z toalety. Nie należy używać przedmiotów osobistych innych osób (jak np. szczotki, grzebienie, bielizna osobista).
Nie należy przeprowadzać profilaktycznego odrobaczania (zarówno dorosłych, jak i dzieci). Leki stosowane w tym celu mogą przynieść działania niepożądane takie jak: zaburzenia przewodu pokarmowego, kłębuszkowe zapalenie nerek, łysienie. Warto natomiast dbać o zapobieganie infekcjom pasożytniczym przez odpowiedni styl życia i edukację najmłodszych.
