Ból głowy z tyłu - skąd się bierze i jak go wyleczyć?
Na podstawie danych naukowych szacuje się, że nawet 16% ludzi na świecie boryka się z bólem głowy każdego dnia. Ból z tyłu głowy może być objawem poważnej choroby, dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, należy skonsultować się lekarzem, który (w oparciu o wywiad i badania diagnostyczne) ustali jego przyczynę. Ból z tyłu głowy mogą powodować m.in. zapalenie ucha środkowego, napięciowe bóle głowy, nadciśnienie tętnicze czy neuralgia potyliczna. Do leczenia takiego bólu wykorzystuje się np. niesteroidowe leki przeciwzapalne i tryptany.
Typy bólu głowy z tyłu i jego przyczyny
Rozpoczynając diagnostykę z zakresu bólu w okolicach potylicy, należy odpowiednio zakwalifikować etiologię dolegliwości. Ból najczęściej jest pierwotny i występuje mimo braku zmian strukturalnych w obrębie mózgu, jednak może być również wtórny - występuje znacznie rzadziej i ma związek z innymi patologiami.
Ból z tyłu głowy możemy również podzielić ze względu na jego lokalizację oraz charakter. Rodzaje bólów głowy to m.in. ból głowy z tyłu nad karkiem, ból głowy z tyłu po prawej i lewej stronie, pulsujący, kłujący i napięciowy ból z tyłu głowy.
Ból głowy z tyłu nad karkiem
- Neuralgia potyliczna - ból związany z podrażnieniem lub uszkodzeniem korzenia nerwu C2 i nerwu potylicznego, lokalizuje się najczęściej jednostronnie i ma związek z przewlekle występującym napięciem mięśni karku.
- Zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych - silny ból głowy jest często pierwszym objawem świadczącym o toczącym się zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Bólowi głowy mogą towarzyszyć dodatkowo chlustające wymioty, nudności, nadwrażliwość na światło, gorączka i dreszcze.
- Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego (spondyloartroza) - powodem promieniującego bólu szyi i tyłu głowy jest proces degeneracyjny w obrębie połączeń kręgów (krążka międzykręgowego i stawów międzywyrostkowych). Zmienione morfologicznie kręgi uciskają na okoliczne nerwy i rdzeń kręgowy, wywołując kłujący ból okolicach potylicy.
- Sztywność karku i ból z tyłu głowy - dodatni objaw sztywności karku wraz z innymi objawami oponowymi (objawem Brudzińskiego i Kerniga) mogą świadczyć o toczącym się procesie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Jeżeli sztywność karku występuje niezależnie od infekcji w obrębie układu nerwowego, możemy podejrzewać chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa.
Ból głowy z tyłu po prawej i lewej stronie
- Zapalenie ucha środkowego - ból w obrębie ucha środkowego jest najczęściej poprzedzony infekcją górnych dróg oddechowych. Niepokojące objawy wskazujące na ostre zapalenie ucha środkowego to również zaburzenie równowagi, porażenie nerwu twarzowego, gorączka oraz ropny wyciek z ucha, jeśli dojdzie do pęknięcia błony bębenkowej.
- Zapalenie tętnicy skroniowej (olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic) - najczęstsza choroba zapalna naczyń, współistniejąca często z polimialgią reumatyczną - układową chorobą tkanki łącznej. Ból skroniowy występuje zazwyczaj z nadwrażliwością skóry czaszki na dotyk.
Pulsujący, kłujący i napięciowy ból z tyłu głowy
- Napięciowe bóle głowy - przewlekłe, trudne do zlokalizowania, jedne z najczęstszych przyczyn bólu głowy. Pulsujący ból głowy wywoływany jest m.in. przez stres, głód, alkohol, palenie papierosów i może trwać od kilku godzin do kilku dni. Napięciowy ból głowy nie ulega nasileniu pod wpływem aktywności fizycznej.
- Migrenowe bóle głowy - bardzo silne bóle, w odróżnieniu od napięciowych bólów głowy nasilają się pod wpływem nawet niewielkiej aktywności fizycznej. Jeśli ból głowy poprzedzony jest objawami neurologicznymi jak np. podwójne widzenie, zawroty głowy, zaburzenia mowy - mówimy wówczas o migrenie z aurą.
- Nadciśnienie tętnicze - ból głowy nasilający się przy wysiłku fizycznym, związany ze skokiem ciśnienia, do którego dochodzi m.in. w przełomie nadciśnieniowym, kiedy to ciśnienie skurczowe osiąga wartość powyżej 160 mmHg, a rozkurczowe powyżej 120 mmHg.
- Niedociśnienie wewnątrzczaszkowe - uciążliwy ból do którego dochodzi w wyniku zmniejszenia objętości płynu mózgowo-rdzeniowego np. związanego z wyciekiem.
- Krwotok podpajęczynówkowy - objawia się bardzo silnym bólem głowy (zazwyczaj ból potylicy) o charakterze piorunującym (przez pacjentów określany często jako najsilniejszy ból głowy w życiu). Towarzyszą mu niekiedy nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i hałas.
- Łagodny wysiłkowy ból głowy - obustronny, pulsujący ból tylnej części głowy, trwający od 5 minut do 24 godzin po wysiłku fizycznym.
- Guz mózgu - charakter dolegliwości zależy w dużej mierze od lokalizacji guza. Guz mózgu zlokalizowany w płacie potylicznym i może objawiać się m.in. upośledzeniem widzenia, ze względu na obecność w tym miejscu dróg wzrokowych. Objawy typowe dla guza mózgu to również: nudności i bóle głowy nasilone w godzinach porannych, zaburzenia pamięci, napady padaczkowe oraz ubytki neurologiczne.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.Leczenie i łagodzenie bólu
Leki przeciwbólowe należą do najpowszechniej nadużywanej grupy substancji leczniczych, szacuje się, że są one przyczyną uzależniania niemal 20% populacji. Jeśli cierpisz na często nawracający ból głowy, niezwłocznie skontaktuj się ze specjalistą, ponieważ nierzadko ma on charakter polekowy.
Kiedy i jakie leki stosować?
Odpowiednie leczenie dobiera się w zależności od podejrzewanej przyczyny bólu głowy. Najczęściej stosowanymi lekami dostępnymi na receptę są:
niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) np. naproksen - wykazują działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, stosowane m.in. w celu łagodzenia objawów zapalenia ucha środkowego;
wybiórczy agoniści receptorów 5-HT1 (tryptany) np. zolmitryptan - stosowane w leczeniu migrenowego bólu głowy (silnego i umiarkowanego);
β-adrenolityki np. metoprolol - lek pierwszego wyboru do leczenia zachowawczego bólu głowy spowodowanego migreną;
leki przeciwdepresyjne np. wenlafaksyna - leczenie bólu pochodzenia napięciowego;
leki przeciwwymiotne np. metoklopramid - w celu zapobieganiu wymiotom towarzyszącym silnym bólom głowy.
Diagnostyka i konsultacja lekarska
Podstawą procesu diagnostycznego jest określenie przyczyny bólu głowy. W tym celu należy udać się do neurologa lub lekarza rodzinnego, który na podstawie wywiadu i badań diagnostycznych postawi rozpoznanie. Pomocne w diagnostyce różnicowej są:
badanie neurologiczne - obejmuje m.in. badanie objawów oponowych, nerwów czaszkowych, odruchów głębokich;
badanie EEG - nie jest to badanie wykonywane rutynowo w ocenie chorych z bólem głowy. Stosowane jest w przypadku bólu o charakterze napadowym jak np. migrena z aurą;
badania obrazowe - RTG, rezonans magnetyczny (wykazuje większą czułość w wykrywaniu nieprawidłowości w obrębie tylnego dołu czaszki), tomografia komputerowa (badanie z wyboru przy podejrzeniu krwawienia podpajęczynówkowego lub jeśli wystąpił uraz głowy);
badanie płynu mózgowo-rdzeniowego - wykonywane w przypadku podejrzenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Warto podkreślić, że klasyczne objawy zapalenia opon związane ze sztywnością karku, zaburzeniami świadomości, gorączką występują tylko u mniej niż 50% chorych;
badania laboratoryjne krwi - m.in. OB, morfologia, badania biochemiczne;
ustalenie czynników wyzwalających ból - np. aktywność fizyczna, czerwone wino;
określenie nasilenia bólu przy pomocy skali VAS (Visual Analogue Scale) - 0 oznacza brak bólu, a 10 - najsilniejszy ból w życiu.
Konsultacja online
Niniejszy artykuł nie stanowi porady medycznej, w razie niepokojących objawów należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Serwis erecept.pl oferuje konsultacje medyczne bez wychodzenia z domu.