Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!
Ból ręki i nadgarstka - choroby, przyczyny, objawy, leczenie
Ból ręki i nadgarstka może mieć różne przyczyny, w tym urazy, choroby zapalne, przeciążenia lub problemy z układem kostno-stawowym. Objawy mogą obejmować uczucie bólu, drętwienie, mrowienie, a także trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak chwytanie przedmiotów czy pisanie.
W celu skutecznego leczenia bólu w ręce i nadgarstku ważne jest ustalenie dokładnej przyczyny i zastosowanie odpowiednich metod terapeutycznych.
Autor: Redakcja Erecept.pl
25.07.2024
Urazy ręki i nadgarstka
Urazy ręki i nadgarstka stanowią częsty problem medyczny oraz mogą mieć różne przyczyny, w tym wypadki, kontuzje sportowe, a także codzienne nieszczęśliwe zdarzenia. W przypadku skręceń nadgarstka pacjenci często doświadczają silnego bólu, obrzęku i trudności w poruszaniu ręką.
Skręcenie nadgarstka może prowadzić do uszkodzenia więzadeł oraz naciągnięcia mięśni, co utrudnia normalne funkcjonowanie nadgarstka.
Złamanie nadgarstka to inny rodzaj urazu, który charakteryzuje się silnym bólem, zniekształceniem kości oraz ograniczeniem ruchomości. W przypadku złamania kości nadgarstka konieczne jest natychmiastowe udanie się do szpitala, gdzie może być potrzebne założenie gipsu lub interwencja chirurgiczna w celu przywrócenia prawidłowej budowy kośćca.
Leczenie urazów ręki i nadgarstka zawsze zależy od rodzaju i nasilenia obrażeń. W przypadku skręceń stosuje się zazwyczaj leczenie zachowawcze, które obejmuje odpoczynek, nałożenie opaski elastycznej oraz stosowanie lodu w celu zmniejszenia obrzęku i przyjmowanie leków przeciwbólowych, czasami silnych dostępnych na receptę .
Natomiast w przypadku złamań nadgarstka, leczenie może wymagać założenia gipsu lub szyny, a czasami leczenia operacyjnego. Rehabilitacja fizjoterapeutyczna jest także ważnym elementem procesu zdrowienia, pomagając pacjentom odzyskać pełną funkcjonalność ręki i nadgarstka.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Zapalne choroby stawów
Choroby zapalne stawów stanowią poważny problem zdrowotny, często prowadząc do bólu, ograniczenia ruchomości i wpływając na codzienne funkcjonowanie. Stawy ręki i nadgarstka są najczęściej dotknięte przez reumatoidalne zapalenie stawów i łuszczycowe zapalenie stawów.
Reumatoidalne zapalenie stawów
Reumatoidalne zapalenie stawów, skrótowo nazywane RZS, to przewlekła, postępująca, zapalna choroba układowa o nieznanej przyczynie. Występuje tendencja do dziedziczenia tego schorzenia w rodzinach. RZS częściej dotyczy kobiet, a objawy zazwyczaj pojawiają się między 40. a 70. rokiem życia.
Choroba dotyka błonę maziową, która znajduje się w stawach i osłonkach ścięgien, dlatego ręka jest jednym z najczęściej dotkniętych obszarów ciała przez reumatoidalne zapalenie stawów, ale często dotyczy też stawów stóp, a z czasem stawów kolanowych, biodrowych, łokciowych i ramiennych.
Charakteryzujący wygląd ręki w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów jest wyraźnie rozpoznawalny. Dochodzi do uszkodzenia nadgarstka i stawów śródręczno-paliczkowych, co prowadzi do obrzęku, ograniczenia ruchomości i ustawienia palców w pozycji łokciowej.
Pozycja palców może być wynikiem przymusowego zgięcia, jak w przypadku deformacji "butonierkowej" lub ich nadmiernego wyprostowania, co przypomina deformację "łabędziej szyi".
Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów jest wielodyscyplinarne. Reumatolog ma za zadanie pomóc w hamowaniu postępu choroby i łagodzeniu bólu nadgarstka i ręki. Rehabilitacja ma na celu zachowanie jak najlepszej sprawności pacjenta, natomiast terapia operacyjna polega na przywróceniu funkcji uszkodzonych stawów.
Ponieważ choroba często wpływa na wiele stawów, leczenie operacyjne wykonuje się etapami, a kwalifikuje się do niego zmiany, które znacząco utrudniają funkcjonowanie lub powodują silne dolegliwości bólowe, niereagujące na leczenie zachowawcze.
Łuszczycowe zapalenie stawów
Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) to przewlekła choroba zapalna stawów, której przyczyna jest nieznana. Dotyka ona od 10% do 40% osób cierpiących na łuszczycę. Najczęściej rozpoczyna się między 20. a 50. rokiem życia, choć zdarza się także postać młodzieńcza, często występująca między 9. a 12. rokiem życia.
U ponad dwóch trzecich chorych zmiany skórne pojawiają się przed zmianami stawowymi, podczas gdy u pozostałych najpierw występują objawy związane ze stawami. Chorobę można zdiagnozować nawet u osób, które nie wykazują objawów skórnych łuszczycy.
ŁZS charakteryzuje się nieregularnym przebiegiem, okresami zaostrzeń i remisji, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do ograniczenia sprawności fizycznej.
Jedna z postaci ŁZS przebiega z zapaleniem palców. Proces zapalny obejmuje zwykle wszystkie stawy i pochewki ścięgien palca – widoczne są zaczerwienienie, obrzęk i ból całego palca (palec kiełbaskowaty). Może dojść do osteolizy paliczków, co skutkuje ich skróceniem i deformacją nazywaną palcami teleskopowymi. Tak jak w reumatoidalnym zapaleniu stawów, czasami dochodzi do zniekształceń w postaci palców butonierkowatych i palców w kształcie szyi łabędziej.
Głównym celem leczenia jest długoterminowa optymalizacja jakości życia związanej ze zdrowiem. Terapia powinna być prowadzona przez zespół składający się z reumatologa i innych specjalistów, między innymi dermatologa, okulisty, gastroenterologa, ortopedy i rehabilitanta. Jej główne założenia to:
- edukacja na temat choroby,
- rehabilitacja, w tym fizykoterapia i kinezyterapia,
- leczenie farmakologiczne - leki o działaniu przeciwzapalnym,
- leczenie ortopedyczne (jeśli konieczne z powodu niepełnosprawności),
- profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych,
- psychoterapia.
Zespół cieśni nadgarstka
Zespół kanału nadgarstka to wynik ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka i jest to najczęstsza neuropatia uciskowa, występująca aż u 5% populacji. Chorują na nią dwukrotnie częściej kobiety.
Czynniki predysponujące obejmują wykonywanie pracy fizycznej wymagającej ciągłych ruchów zginania i prostowania nadgarstka, a także powtarzanie tych samych gestów palcami i nadgarstkiem, jak np. pisanie na klawiaturze komputera czy gra na instrumentach.
Pacjenci zgłaszają uczucie drętwienia i mrowienia w obszarze kciuka, palca wskazującego i środkowego oraz promieniowej (bliższej kciuka) strony palca serdecznego, pieczenie lub ból w obrębie ręki, które często występują nocą. Obserwuje się także osłabienie siły chwytu, niemożność zaciśnięcia dłoni, trudności w wykonywaniu precyzyjnych ruchów (takich jak zapinanie guzików czy pisanie) oraz zanik mięśni w okolicy kłębu. Zazwyczaj objawy nasilają się stopniowo wraz z upływem czasu.
Podczas diagnozowania lekarz ocenia czucie, siłę mięśniową i zanik mięśni. Przeprowadza test Tinela i test Phalena.
Test Tinela polega na opukiwaniu pnia nerwu pośrodkowego na wysokości kanału nadgarstka. Wystąpienie bólu i parestezji potwierdza rozpoznanie zespołu kanału nadgarstka. Test Phalena polega na dłoniowym zgięciu obu rąk w nadgarstkach i ich wzajemnym ucisku poprzez powierzchnie grzbietowe przez minutę. Wynik testu jest dodatni, gdy pojawiają się parestezje w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego.
Wykonywane jest również badanie przewodnictwa nerwowego i USG w celu uwidocznienia obrzęku uciśniętego nerwu.
Podczas leczenia nieoperacyjnego wykorzystuje się ortezy nadgarstka ograniczające ruchy zgięcia grzbietowego i dłoniowego nadgarstka, wstrzyknięcia steroidów w okolicę nerwu pośrodkowego, fizykoterapię oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów lub gdy objawy są zaawansowane, nerw pośrodkowy jest operacyjnie uwalniany poprzez przecięcie troczka zginaczy.
Zapalenie pochewek ścięgnistych
Zapalenie pochewek ścięgien, często nazywane "palcem trzaskającym", jest wynikiem niewłaściwego stosunku wielkości ścięgna do pochewki, co skutkuje trudnościami w transmisji ruchu oraz jego zablokowaniem.
Jako źródło tej dolegliwości uznaje się postęp degeneracyjnych zmian w błonie maziowej otaczającej pochewkę ścięgna oraz wtórne deformacje zarówno samego ścięgna, jak i jego osłonki. Na powierzchni tej osłonki tworzą się charakterystyczne guzki. Choroba najczęściej występuje u dzieci między 1. a 4. rokiem życia oraz u dorosłych, którzy przekroczyli 40. rok życia.
Pacjent nie jest w stanie samodzielnie wyprostować palca dotkniętego tą dolegliwością. Choć ruch bierny jest możliwy, towarzyszy mu bolesne uczucie trzaśnięcia. Często zaobserwować można sytuacje, w których palec przeskakuje lub nawet zostaje zablokowany w pozycji zgiętej lub wyprostowanej. Charakterystyczne jest używanie drugiej ręki w próbie wyprostowania go.
Badanie ultrasonograficzne (USG) umożliwia stwierdzenie obecności stanu zapalnego wokół ścięgien.
W terapii zachowawczej stosuje się odpoczynek, iniekcje sterydowe w obszar pochewki oraz fizykoterapię. Jeśli te metody okazują się nieskuteczne, przeprowadza się procedurę polegającą na nacięciu pochewki ścięgna i usunięciu zmienionej zapalnie błony maziowej.
Choroba De Quervaina
Choroba de Quervaina to stan zapalny, który dotyczy pochewki lub błony maziowej ścięgien pierwszego przedziału mięśni prostowników (tj. mięśnia odwodziciela długiego kciuka i prostownika krótkiego kciuka), a przyczyny tego schorzenia są nieznane.
Objawia się to długotrwałymi dolegliwościami bólowymi w okolicy nasady kciuka, które mogą promieniować w stronę kciuka lub przedramienia. Zazwyczaj ból nasila się podczas ruchu odwodzenia kciuka.
W diagnostyce wykorzystuje się test Finkelsteina, który polega na trzymaniu kciuka wewnątrz zaciśniętej dłoni i następnym odchyleniu nadgarstka w kierunku łokcia. Jeśli wystąpi ból w stawie nadgarstkowym i kciuka, może to sugerować obecność stanu zapalnego pochewki ścięgnistej pierwszego przedziału mięśni prostowników nadgarstka.
Dodatkowo przeprowadza się badanie rentgenowskie, aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości oraz badanie ultrasonograficzne w celu zobrazowania ewentualnego stanu zapalnego wokół ścięgien.
W większości przypadków leczenie nieoperacyjne jest wystarczające. Polega na odpoczynku i unikaniu czynności wywołujących objawy, stosowaniu ortez unieruchamiających kciuk, fizykoterapii. Dużą pomocą dla pacjentów są również miejscowe wstrzyknięcia steroidów.
W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego wykonuje się odbarczenie przedziału poprzez nacięcie troczka, czyli anatomicznej struktury pokrywającej ścięgna. Czasem usuwa się również zmienioną zapalnie błonę maziową.
Ganglion
Węźlak nadgarstka, nazywany też ganglionem lub torbielą galaretowatą, jest wypełnioną galaretowatym płynem torbielą. W wyniku przewlekłych urazów i mikrourazów rozwija się odczyn zwyrodnieniowy pochewek ścięgnistych. Zazwyczaj umiejscawia się nad kością księżycowatą, jako twardy, chełboczący guz.
Chorzy odczuwają dolegliwości bólowe głównie pod wpływem ucisku lub ruchu ręki.
Leczenie polega na aspiracji zawartości ganglionu, a w przypadku nawrotów oraz torbieli dużych rozmiarów wskazane jest leczenie operacyjne.
Zespół Sudecka
Zespół Sudecka (inaczej algodystrofia) to stan charakteryzujący się bolesnym i przewlekłym obrzękiem tkanek otaczających stawy, który jest związany z zaburzeniami krążenia oraz zanikowymi zmianami w tkankach miękkich i kościach. Najczęściej objawia się w okolicach nadgarstka i kości goleni.
Powodem może być uraz, nadmiernie ciasno zakładany opatrunek stabilizujący lub utrzymywanie kończyny w niewłaściwej pozycji. Dlatego zespołowi Sudecka można zapobiec, prawidłowo postępując po złamaniu kończyny.
Na początku można zaobserwować ból, obrzęk, ucieplenie skóry i ograniczenie ruchomości. Później, gdy zespół Sudecka jest w pełni rozwinięty skóra staje się ścieńczała, chłodna i wilgotna, a paznokcie kruche. Dodatkowo pojawiają się: przykurcz w stawach położonych obwodowo od złamania i zaniki mięśni.
W terapii stosuje się program rehabilitacyjny oraz fizykoterapię. Dodatkowo używa się leków mających na celu poprawę krążenia oraz uwapnianie kości.
Przykurcz Dupuytrena
Przykurcz Dupuytrena to trwające przez długi czas postępujące schorzenie, które cechuje się nadmiernym wzrostem tkanki łącznej w dłoni i prowadzi do stopniowego przykurczu zginaczy palców. Najczęściej dotyka mężczyzn po 40. roku życia. Dokładna przyczyna choroby nie została ustalona.
Najczęściej choroba zaczyna się od strony łokciowej, dotykając palców małego i serdecznego. U 65% pacjentów objawy występują obustronnie.
Charakterystycznymi objawami są:
- bliznowacenie rozcięgna dłoniowego;
- przykurcz palca z ograniczeniem biernego i czynnego wyprostu w stawie śródręczno-paliczkowym, a w dalszych stadiach także w stawie międzypaliczkowym bliższym i dalszym;
- zaburzenia czucia i ukrwienia przy wciągnięciu w bliznę pęczka nerwowo-naczyniowego.
Leczenie zachowawcze nie ma udowodnionej skuteczności. W leczeniu operacyjnym wykorzystuje się różnego rodzaju fasciotomie, czyli przecięcie powięzi. Niestety, niezależnie od wyboru metody nawroty sięgają ponad 50%.
Zespół kanału Guyona
Zespół kanału Guyona to zespół nerwobólów w części ręki zaopatrywanej przez nerw łokciowy.
Dla zespołu charakterystyczne są parestezje, czyli nietypowe, anormalne odczucia, na dłoniowej powierzchni palców IV i V (serdecznego i małego) i zaniki mięśni kłębika ręki. Konieczne jest badanie przewodnictwa nerwu łokciowego.
Leczenie polega na operacyjnym uwolnieniu nerwu łokciowego.
Zespół rowka nerwu łokciowego
Zespół rowka nerwu łokciowego spowodowany jest uciskiem nerwu w obrębie kości ramiennej w pobliżu stawu łokciowego w wyniku urazów, zmian zwyrodnieniowych i zapalnych oraz zwiększoną koślawością łokcia.
Chorzy skarżą na bóle promieniujące od łokcia w stronę nadgarstka i ręki, osłabienie precyzyjnych ruchów ręku, zwłaszcza osłabienie chwytu. Pojawiają się zaburzenia czucia i parestezje ręki w części unerwianej przez nerw łokciowy. Palce ustawiają się w kształt szponów, co wynika z zaniku i osłabienia mięśni.
W każdym przypadku konieczne jest badanie przewodnictwa nerwu łokciowego, pomocny jest także rentgen, który umożliwia wykluczenie obecności zmian kostnych. Leczenie polega na operacyjnym odbarczeniu nerwu łokciowego w miejscu ucisku.
Niestabilność nadgarstka
Staw nadgarstkowy jest złożoną strukturą, którą tworzy osiem kości ułożonych w dwa szeregi - bliższy i dalszy. Kości szeregu bliższego nie posiadają przyczepów ścięgnistych, tak więc ich ruch jest ruchem biernym - zawsze zależy od szeregu dalszego, który wraz z podstawami kości śródręcza stanowi funkcjonalną całość.
Z punktu widzenia przebiegu anatomicznego wyróżnia się dwa typy więzadeł nadgarstka - zewnętrzne, które stanowią połączenia kości przedramienia z nadgarstkiem oraz wewnętrzne (międzykostne), których przyczepy leżą w obrębie kości nadgarstka.
Niestabilność nadgarstka oznacza brak zdolności do utrzymania właściwych pozycji elementów składających się na staw nadgarstka. Ten problem może pojawić się na skutek urazu lub być wynikiem procesów degeneracyjnych.
Jeśli nie zostanie właściwie zdiagnozowany, niestabilność prowadzi do stopniowego ograniczania zakresu ruchu, rozwijania zmian zwyrodnieniowych w stawie promieniowo-nadgarstkowym i międzynadgarstkowym, przewlekłego bólu oraz znacznego upośledzenia funkcji.
Objawy różnią się w zależności od stopnia niestabilności, ale mają pewne wspólne cechy. Charakteryzują się bólem w nadgarstku, który pojawia się podczas ruchu i obciążania oraz odczuwaniem bolesnego "przeskakiwania", zazwyczaj występującego podczas ruchów rotacyjnych.
Zmniejsza się także siła chwytu ogólnego, a zakres ruchu nadgarstka staje się ograniczony. Kluczowymi objawami są ból i uczucie przeskakiwania w trakcie ruchów nadgarstka.
W celu oceny niestabilności stawu nadgarstkowego stosuje się test prowokacyjny oparty na metodzie Watsona.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Zwyrodnienia w obrębie ręki i nadgarstka często mają swoje źródło w urazach, takich jak złamania kości palców lub śródręcza. Natomiast zmiany zwyrodnieniowe nieurazowe w nadgarstku i ręce są często spowodowane chorobą reumatoidalną lub martwicą kości księżycowatej. Do czynników ryzyka rozwoju tych schorzeń zalicza się płeć żeńską oraz nadwagę.
Pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów zgłaszają uczucie sztywności, trzeszczenia, ból w czasie obciążania, bolesność ruchowa i obrzęk stawów. W badaniu lekarz obserwuje ograniczenie ruchomości, podwichnięcie, niestabilność i zniekształcenie stawów.
W terapii zwyrodnieniowych zmian nadgarstka i stawów ręki wykorzystuje się procedury fizjoterapeutyczne oraz farmakoterapię, w tym leczenie miejscowe i ogólne za pomocą środków przeciwzapalnych. Często stosuje się również ortezę, która unieruchamia zmienione stawy.
Leczenie operacyjne polega między innymi na modelowaniu osi kości, usunięciu fragmentów kostnych, usztywnieniu stawów czy wykorzystaniu protez.
Choroba Kienböcka
Choroba Kienböcka, czyli martwica kości księżycowatej - jednej z kości nadgarstka, występuje zazwyczaj u osób dorosłych, głównie u mężczyzn pomiędzy 20. i 40. rokiem życia, i spowodowana jest mikrourazami - na przykład podczas pracy narzędziami powodującymi wibracje, takimi jak świdry czy młoty pneumatyczne. Urazy mogą doprowadzić do zaburzeń ukrwienia kości księżycowatej.
Objawy choroby są mało charakterystyczne, podobne do urazów lub skręceń nadgarstka. Chorzy skarżą się na ból nadgarstka i jego obrzęk, ograniczenie ruchów ręki, bolesność uciskową nad kością księżycowatą, czyli w nadgarstku po stronie małego palca. W niektórych przypadkach stwierdza się zanik mięśni przedramienia i pozorne skrócenie jednej z kości śródręcza.
W przypadku świeżych zmian leczenie obejmuje unieruchomienie, stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych oraz fizykoterapię. Stany zastarzałe wymagają leczenia operacyjnego, polegającego na przeszczepach kostnych, usunięciu kości, zastosowaniu endoprotezy lub trwałym usztywnieniu nadgarstka.
Objawy alarmowe bólu ręki i nadgarstka
Ból ręki i nadgarstka może mieć różne przyczyny. Czasami trudno rozpoznać, czy ból wymaga pilnego skonsultowania przez lekarza. Jeśli jednak pojawią się towarzyszące dolegliwości jak najszybsza wizyta jest konieczna:
silny, nieustępujący ból,
ograniczenie ruchomości stawów,
duży obrzęk,
deformacja kończyny,
zaburzenia czucia,
niedowład mięśni.
To nie jest porada medyczna, nie zastąpi ci konsultacji lekarskiej. Serwis erecept.pl oferuje konsultacje medyczne.
Bibliografia
A. Nowakowski, T. Mazurek, Ortopedia i traumatologia, Poznań 2017.
M. Olesińska, Reumatologia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Warszawa 2019.
T. Gaździk, Ortopedia i traumatologia, T1 i T2, Warszawa 2009
S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2005
Inni czytali również
- Spis treści
- Urazy ręki i nadgarstka
- Zapalne choroby stawów
- Zespół cieśni nadgarstka
- Zapalenie pochewek ścięgnistych
- Choroba De Quervaina
- Ganglion
- Zespół Sudecka
- Przykurcz Dupuytrena
- Zespół kanału Guyona
- Zespół rowka nerwu łokciowego
- Niestabilność nadgarstka
- Choroba zwyrodnieniowa stawów
- Choroba Kienböcka
- Objawy alarmowe bólu ręki i nadgarstka
- Bibliografia