Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!
Przebarwienia po trądziku – czy można im zapobiec? Jak je leczyć?
Trądzik pospolity to najczęstsza przewlekła choroba skóry. Może sprzyjać powstawaniu powikłań w postaci blizn i przebarwień, które bywają równie niepożądane, co same wykwity trądzikowe. Mogą negatywnie wpływać na samopoczucie i samoocenę pacjentów. Istnieją jednak metody pozwalające zarówno zapobiegać, jak i pozbyć się przebarwień potrądzikowych.
W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze z nich, jak retinoidy, kwas azelainowy, antyoksydanty, metody zabiegowe i inne. Leczenie odbywać się może za pomocą leków dostępnych na receptę (recepta online).
Autor: Redakcja Erecept.pl
25.09.2024
Jak wygląda trądzik?
Jak wygląda trądzik pospolity?
Trądzik pospolity jest przewlekłą chorobą zapalną skóry, dotyczącą większości ludzi w drugiej i trzeciej dekadzie życia. Wynika głównie z nadmiernej produkcji łoju (czyli łojotoku), nieprawidłowego rogowacenia ujść mieszków włosowych, nacieku zapalnego i namnażania bakterii Cutibacterium acnes.
W trądziku dochodzi do powstawania wykwitów, takich jak zaskórniki otwarte i zamknięte oraz zapalnych grudek, krost, guzków i torbieli. Zmiany trądzikowe zlokalizowane są najczęściej na twarzy, plecach i klatce piersiowej.
Diagnostyką i leczeniem tej choroby skóry zajmuje się lekarz dermatolog.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Jak powstają przebarwienia po trądziku?
Jednym z następstw trądziku są przebarwienia, czyli plamy na skórze o ciemniejszym kolorze (hiperpigmentacja). Mogą zarówno towarzyszyć aktywnej chorobie, jak i być pozostałością po niej.
Czemu pojawiają się przebarwienia po trądziku?
Przebarwienia po trądziku wynikają z nadmiernej produkcji lub gromadzenia melaniny (naturalnego pigmentu występującego w skórze, a także we włosach czy tęczówkach), co wywoływane jest przez stan zapalny.
Mediatory stanu zapalnego pobudzają specjalne komórki (melanocyty) do wzrostu i produkcji melaniny. Z tego powodu te zmiany mogą być określane jako przebarwienia pozapalne – trądzik jest jedną z ich najczęstszych przyczyn, obok atopowego zapalenia skóry (AZS) i liszajca zakaźnego.
Przebarwienia potrądzikowe dotyczą zwłaszcza osób o ciemniejszym kolorze skóry.
Jak leczyć przebarwienia potrądzikowe?
Istnieje wiele metod leczenia przebarwień potrądzikowych. Znaczenie tu mają leki na receptę i bez recepty, kosmetyki oraz zabiegi wykonywane w salonie kosmetycznym.
Niektóre z nich mają podwójne działanie – przeciwtrądzikowe i usuwające przebarwienia. Produkty do stosowania na skórę należy nakładać na całą twarz, a nie tylko na widoczne przebarwienia.
Retinoidy miejscowe
Retinoidy to grupa związków będących pochodnymi witaminy A. Mają udowodnioną skuteczność w leczeniu trądziku, a dodatkowo powodują rozjaśnianie przebarwień potrądzikowych, dzięki zwiększaniu obrotu komórkowego i hamowaniu syntezy melaniny. Mogą także powodować usuwanie dojrzałych melanocytów z naskórka.
Retinoidy mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z nadtlenkiem benzoilu. W leczeniu hiperpigmentacji retinoidy stosuje się miejscowo, w postaci kremów i żeli. Zaliczamy do nich m.in. adapalen (np. Differin, Acnelec), retinol, retinal, tretynoinę.
Nadtlenek benzoilu
Nadtlenek benzoilu działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwłojotokowo i keratolitycznie (złuszcza warstwę rogową naskórka). Zawarty jest w preparatach w formie żelu (np. Benzacne) i stosuje się go miejscowo na skórę.
Głównym wskazaniem do jego stosowania jest trądzik pospolity. W połączeniu z retinoidem miejscowym zalecany jest jako leczenie pierwszego rzutu przebarwienia po trądziku. Przykładem preparatu zawierającego nadtlenek benzoilu i adapalen jest Epiduo .
Kwas azelainowy
Kwas azelainowy hamuje syntezę melaniny oraz ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwutleniające i keratolityczne, dzięki czemu skuteczny jest również w leczeniu trądziku (choć nie tak bardzo jak retinoidy). Dostępny jest w formie kremów i żeli w stężeniu od 10% do 20% (np. w preparacie Skinoren).
Antyoksydanty
Kolejny sposób na usuwanie przebarwień to antyoksydanty (inaczej przeciwutleniacze), np. witaminy C, E, kwas kojowy, arbutyna oraz terpeny i polifenole zawarte w ekstraktach roślinnych dodawanych do kosmetyków.
Antyoksydanty neutralizują wolne rodniki tlenowe, dzięki czemu zapobiegają utlenianiu lipidów i produkcji melaniny. Wolne rodniki tlenowe powstają m.in. w wyniku promieniowania UV, a melanina (będąca naturalnym antyoksydantem) chroni skórę przed ich szkodliwym wpływem.
Dodanie antyoksydantów z zewnątrz wspomaga naturalną ochronę skóry i zapobiega nadmiernej produkcji pigmentu.
Witamina C, kwas kojowy i arbutyna poza właściwościami antyoksydacyjnymi hamują produkcję melaniny także w dodatkowym mechanizmie (poprzez hamowanie enzymu tyrozynazy).
Peelingi chemiczne
Peeling chemiczny usuwa martwy naskórek i tym samym przyspiesza regenerację skóry. Wykazano, że także hamuje produkcję melaniny, co pomaga usunąć przebarwienia. Przykładami peelingów chemicznych są kwas mlekowy, kwas salicylowy, kwas glikolowy, kwas migdałowy.
Kosmetyków o mniejszym stężeniu kwasów można bezpiecznie używać w domu. Natomiast na zabieg z zastosowaniem silniejszych preparatów, warto udać się do doświadczonego profesjonalisty, by nie dopuścić do uszkodzenia skóry.
Hydrochinon
Hydrochinon stosowany na skórę działa na przebarwienia po trądziku poprzez hamowanie syntezy melaniny. Bywa określany złotym standardem w leczeniu przebarwień, nie wykazuje natomiast efektu przeciwtrądzikowego. W Polsce nie są dostępne produkty lecznicze zawierające tę substancję.
Zabiegi
Przebarwienia po trądziku mogą być leczone również metodami zabiegowymi. Pomocna może okazać się wykonywana w gabinecie kosmetycznym mikrodermabrazja, działająca poprzez mechaniczne złuszczanie warstwy rogowej naskórka głowicą ścierną.
Mezoterapia mikroigłowa
Zastosowanie znajduje także mezoterapia mikroigłowa, która polega na nakłuwaniu skóry za pomocą specjalnego urządzenia wyposażonego w cienkie igiełki. To stymuluje ją do regeneracji, a także pozwala wtłoczyć substancje, które np. mogą pomóc pozbyć się przebarwień.
Laseroterapia
Skuteczną metodą jest też laseroterapia, np. laser pikosekundowy, niskoenergetyczny, nieablacyjny, frakcyjny, 1927-nm, 650-mikrosekundowy, 1064-nm nd:YAG. Należy mieć na uwadze, że laseroterapia dedykowana jest przede wszystkim osobom o jasnej cerze, ponieważ może powodować powstawanie odbarwień.
Domowe sposoby
Można rozważyć usuwanie przebarwień potrądzikowych również domowymi sposobami. Wiele roślin zawiera witaminy, polifenole i inne substancje o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym i hamującym wytwarzanie melaniny.
Często używane w tym celu są aloes i ogórek. Miąższ aloesu działa nawilżająco i przeciwutleniająco, a sok ze startego ogórka rozjaśnia cerę i zmniejsza stan zapalny.
Jak zapobiegać przebarwieniom po trądziku?
Leczenie przebarwień bywa niełatwe i nie zawsze przynosi zadowalający efekt. Warto wdrożyć odpowiednie postępowanie, by zapobiec ich powstawaniu.
Leczenie trądziku
Podstawową i najważniejszą metodą w zapobieganiu tworzenia się przebarwień po trądziku jest wczesne leczenie samego trądziku. W terapii tej choroby stosowane są zarówno leki miejscowe, jak i doustne.
Skuteczne są retinoidy miejscowe i doustne (izotretynoina), nadtlenek benzoilu, antybiotyki miejscowe i doustne, a także dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna i spironolakton. Wybór metody zależy od typu zmian oraz nasilenia trądziku. Plan leczenia ustalany przez lekarza dermatologa.
Należy również unikać działań, które mogą nasilić trądzik i stan zapalny, tak jak "agresywna" pielęgnacja i rozdrapywanie zmian. Mechaniczne uszkadzanie skóry jest potwierdzonym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka hiperpigmentacji.
Fotoprotekcja – ochrona przed słońcem
Fotoprotekcja to ochrona przed działaniem słońca i promieniowania UV innego pochodzenia. Jest wskazana u każdego z powodu szkodliwego wpływu promieniowania UV – zwiększanie ryzyka raków skóry, czerniaka i przyspieszenie starzenia się skóry.
W przypadku cery trądzikowej ochrona przed UV ma dodatkowe znaczenie w zapobieganiu powstawaniu i ciemnieniu istniejących przebarwień. Konieczne jest, aby stosować ochronę przed słońcem w trakcie leczenia trądziku, np. preparatami z retinoidami.
Poza unikaniem słońca i solariów oraz osłanianiem skóry ważne jest codzienne stosowanie kosmetyków z filtrem SPF min. 30. Przydatne może okazać się stosowanie barwionych kremów z filtrem lub podkładów z filtrem pozwalających na maskowanie przebarwień i zapobieganie ich powstawaniu.
Warto pamiętać, że te kosmetyki, aby osiągnąć odpowiednią skuteczność, wymagają zastosowania odpowiedniej objętości (ok. 1/4-1/2 łyżeczki na całą twarz) oraz zazwyczaj reaplikacji w ciągu dnia (nawet co 2h w słoneczny dzień).
Ograniczenie ekspozycji na słońce może skutkować niedoborem witaminy D3, dlatego nie należy zapominać o jej suplementacji.
Bibliografia
Taylor S, Elbuluk N, Grimes P, Chien A, Hamzavi I, Alexis A, Gonzalez N, Weiss J, Kang S, Desai SR. Treatment recommendations for acne-associated hyperpigmentation: Results of the Delphi consensus process and a literature review. J Am Acad Dermatol. 2023 Aug;89(2):316-323. doi: 10.1016/j.jaad.2023.02.053. Epub 2023 Mar 15. PMID: 36924935.
Lawrence E, Al Aboud KM. Postinflammatory Hyperpigmentation. 2022 Oct 3. In: StatPearls [Internet; dostęp 11.10.2023]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan–. PMID: 32644576.
Idha Kusumawati, Gunawan Indrayanto, Chapter 15 - Natural Antioxidants in Cosmetics, Editor(s): Atta-ur-Rahman, Studies in Natural Products Chemistry, Elsevier, Volume 40, 2013, Pages 485-505, ISSN 1572-5995, ISBN 9780444596031, https://doi.org/10.1016/B978-0-444-59603-1.00015-1.
Oge' LK, Broussard A, Marshall MD. Acne Vulgaris: Diagnosis and Treatment. Am Fam Physician. 2019 Oct 15;100(8):475-484. PMID: 31613567.
