Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!
Jak długo trwa andropauza u mężczyzn? Wiek i objawy męskiej menopauzy
Czy andropauza jest męskim odpowiednikiem menopauzy u kobiet? Czy andropauza zawsze wiąże się z kryzysem wieku średniego? A także czy z andropauzą można skutecznie walczyć?
Autor: Redakcja Erecept.pl
25.07.2024
Czym jest andropauza?
Andropauza jest okresem w życiu mężczyzny, który zwiastuje powolne wchodzenie w okres starości. Wielonarządowe zmiany degeneracyjne organizmu skutkują zaburzeniem funkcjonowania m.in. gruczołów wydzielania wewnętrznego osi podwzgórze - przysadka - jądra. Powoduje to postępujące obniżanie stężenia męskich hormonów płciowych (testosteronu i DHEA), a także estrogenów, melatoniny i hormonu wzrostu.
Ta huśtawka hormonalna przyczynia się do wielu zmian (niestety głównie negatywnych) dotyczących funkcjonowania narządów, funkcji seksualnych oraz zdrowia psychicznego.
Czy andropauza jest odpowiednikiem menopauzy u mężczyzn?
Istnieje wiele sporów nad zasadnością używania terminu "andropauza", który jest bezpośrednią kalką słowa "menopauza". Jest to mylące, ponieważ andropauza to proces zmian w organizmie mężczyzny wynikający z obniżania się poziomu hormonów płciowych m.in. obniżenie funkcji seksualnych oraz ograniczenie, a nie całkowita utrata płodności.
U kobiet z kolei zmiany w funkcjonowaniu, m.in. układu rozrodczego przebiegające wskutek spadku estrogenów, prowadzą do menopauzy, czyli ostatniej miesiączki w życiu i tym samym utraty - zdolności prokreacji.
Lobbuje się o zmianę nazewnictwa z "andropauza" na "andropenia" (niedobór androgenów) lub "PADAM" - częściowy niedobór androgenów u starzejących się mężczyzn.
Andropauza rozpoczyna się zazwyczaj około 50. roku życia, choć może dotykać nawet 35-latka. Ta różnica wynika przede wszystkim z predyspozycji genetycznych, ale także uwarunkowań środowiskowych, trybu życia, używek oraz dodatkowych schorzeń.
W porównaniu do menopauzy kobiet, andropauza jest mniej intensywna i trwa przez wiele lat, nasilenie dolegliwości wzrasta wraz z wiekiem. Zmiany, które niesie andropauza następują w sposób płynny, czasem trudno dostrzegalny, gdyż zmniejszanie testosteronu szacuje się na 1% w skali roku.
Czy andropauza musi oznaczać kryzys wieku średniego?
Wiek 45-50 lat, czyli zakładany półmetek życia, skłania zazwyczaj do pewnych przemyśleń. Nachodzą refleksje dotyczące dotychczasowych osiągnięć i porażek, zrealizowanych i zarzuconych marzeń. Atakują wizje zbliżającej się utraty zdrowia oraz ewidentne dowody osłabienia organizmu i zmian w wyglądzie.
Może to doprowadzić do kryzysu psychicznego, który znany jest pod pojęciem kryzys wieku średniego - wynika z rozczarowania i chęci nadrobienia straconego do tej pory czasu.
Oczywiście nie każdy przejdzie taki kryzys, zależy to od stanu cywilnego i materialnego, stanu zdrowia, ambicji i oczekiwań wobec własnej osoby. Można więc stwierdzić, że fizyczne i psychiczne zmiany, które powoduje andropauza predysponują do kryzysu, a nie są kryzysem samym w sobie.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Andropauza - jakie są jej objawy?
Andropauza działa podstępnie, często ciężko wskazać konkretny moment jej rozpoczęcia. Niby nic się nie zmieniło, jednak mężczyzna coraz częściej zaczyna odczuwać bóle kostno-stawowe, szybciej się męczy, nękają go pojawiające się uderzenia gorąca połączone ze zlewnymi potami i kołataniem serca, nadwrażliwość na chłód. Coraz trudniej jest przespać noc w całości.
Mężczyzna, którego dotknęła andropauza, zmienia się także fizycznie. Jego skóra staje się zazwyczaj cieńsza, bardziej wrażliwa, włosy ulegają przerzedzeniu, a zarost na twarzy zmniejszeniu.
Wpływ andropauzy na zdrowie psychiczne
Andropauza może wiązać się także z zaburzeniami natury psychicznej. Pojawia się drażliwość i częstsze zmiany nastroju, mężczyźnie towarzyszyć może irracjonalny lęk i niepokój. Trzeba być czujnym, by nie ominąć symptomów rozwijającej się depresji.
Osłabieniu mogą ulec także zdolności poznawcze - może się zdarzyć, że nie pamięta gdzie odłożył dany przedmiot lub zapomniał o spotkaniu, ma problemy z koncentracją.
Wpływ andropauzy na choroby metaboliczne
Do tej pory to hormony napędzały metabolizm, teraz tempo przemiany materii uległo osłabieniu, co pociąga za sobą wzrost masy ciała, szczególnie tłuszczu trzewnego osadzającego się na brzuchu i narządach wewnętrznych jamy brzusznej.
Zaczynają pojawiać się zaburzenia lipidowe, rozregulowuje się gospodarka węglowodanowa - obserwujemy stan przedcukrzycowy lub pełnoprawną cukrzycę, zwiększa się ciśnienie tętnicze.
Wszystkie zmiany, które niesie za sobą andropauza oraz coraz słuszniejszy wiek predysponuje do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, które stanowią pierwszą przyczynę śmiertelności w Polsce!
Widoczny jest także istotny spadek masy mięśniowej (nawet o 25%!) oraz masy kostnej. Wiąże się to ze zmniejszeniem siły fizycznej, a także ryzykiem pojawienia się osteoporozy i zagrażających życiu złamań.
Wpływ andropauzy na układ moczowo-płciowy
Andropauza zaburza także funkcje seksualne, jest to najbardziej dotkliwy i zauważalny aspekt przekwitania. Narastające problemy z uzyskaniem lub utrzymaniem erekcji, a także przedwczesny wytrysk w istotny sposób obniżają satysfakcję seksualną oraz pewność siebie.
Spada też ochota na seks, zmniejsza się intensywność odczuwanego pożądania. Jest to związane z redukcją stężenia testosteronu, ale spadki nastroju i poczucia atrakcyjności także nie nastrajają do miłosnych uniesień.
Dodatkowo andropauza sprzyja znacznemu wzrostowi ryzyka chorób prostaty. Powoduje to konieczność częstszego chodzenia do toalety, także w nocy, pojawia się uczucie pełnego pęcherza oraz nietrzymanie moczu.
Wszystkie te dolegliwości mogą prowadzić do uczucia wstydu i dyskomfortu, sytuacji nie polepsza także fakt, że badania diagnostyczne oceniające budowę gruczołu krokowego nie należą do najprzyjemniejszych.
Jak radzić sobie z andropauzą? Zmiana stylu życia
Andropauza to ostatni moment, aby wykształcić zdrowe nawyki, najlepszy sposób na wydłużenie lat życia w zdrowiu. Przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia promuje wzrost stężenia testosteronu i uwrażliwia organizm na jego działanie, co sprawia, że andropauza przebiega łagodniej i mniej katastrofalnie w skutkach.
Zwiększ poziom aktywności fizycznej!
Podstawą współczesnej piramidy żywienia jest aktywność fizyczna, od tego należy zacząć. Zaleca się podejmowanie aktywności fizycznej trwającej minimum 25 minut, co najmniej 4 razy w tygodniu.
Każda forma ruchu jest korzystna, choć częstotliwość, intensywność i rodzaj ćwiczeń powinny być dobrane indywidualnie, żeby nie dopuścić do powstania kontuzji.
Treningi siłowe działają pozytywnie przede wszystkim na masę mięśniową i kostną, tym samym zwiększając siłę mięśniową oraz zapobiegając rozwojowi osteoporozy.
Treningi aerobowe z kolei zwiększają wydolność serca, co zapobiega wystąpieniu chorób sercowo-naczyniowych. Ruch, szczególnie na świeżym powietrzu, jest także niewyczerpanym źródłem endorfin - hormonów szczęścia, które zapewniają lepszy nastrój, sen i seks.
Zmień dietę!
Drugim elementem zdrowego stylu życia, gdy nadchodzi andropauza, jest oczywiście dieta. Zaleca się spożywanie 4-5 posiłków dziennie, rozłożonych regularnie w ciągu dnia.
Krótsze przerwy między kolejnymi posiłkami zmniejszają ryzyko sięgania po nadprogramowe przekąski oraz sprzyjają sprawnemu trawieniu i wchłanianiu substancji odżywczych.
Niezwykle ważny jest także rodzaj spożywanych pokarmów. W związku z większym ryzykiem osteoporozy zaleca się spożywanie odtłuszczonych produktów mlecznych bogatych w wapń (np. kefir, jogurt, maślanka) oraz ryb (np. makrela, tuńczyk, pstrąg) bogatych w witaminę D.
Warto także wzbogacić dietę o produkty zawierające cynk - mikroelement wpływający na ilość testosteronu i nasienia, zawarty przede wszystkim w pestkach dyni i roślinach strączkowych oraz selen - antyoksydant zawarty w orzechach.
By poprawić obraz profilu lipidowego, warto spożywać wielonienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w tłustych rybach morskich oraz węglowodanowe produkty z pełnego przemiału i płatki owsiane górskie.
Produkty pełnoziarniste w istotny sposób poprawiają także pracę jelit, którą z zasady spowalnia andropauza.
Rekomenduje się sięganie po produkty o niskim indeksie glikemicznym (procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu węglowodanów) tzn. produkty, po których nastąpi powolne uwalnianie glukozy zamiast jednorazowego szczytu. Na indeks glikemiczny wpływa rodzaj składnika, ale też jego obróbka. Im produkt bardziej rozgotowany i przetworzony, tym większy jest jego indeks.
Należy unikać pokarmów o dużej zawartości tłuszczów nasyconych pochodzenia zwierzęcego (np. kiełbasa, masło, smalec, wieprzowina, olej palmowy i kokosowy) oraz tłuszczów trans (np. zupki instant, kostki rosołowe, gotowe wyroby cukiernicze, margaryna).
Zaleca się ograniczanie spożycia soli, a także słonych przekąsek, produktów wędzonych i puszkowanych, polecana dawka to mniej niż 5 g soli dziennie.
Andropauza to czas, kiedy warto sięgać także po produkty bez cukru i syropu glukozo-fruktozowego, ewentualnie słodzone słodzikiem.
Ważne jest zaprzestanie stosowania używek w postaci papierosów, alkoholu oraz kofeiny, gdyż zwiększają one ryzyko sercowo-naczyniowe. Kawa dodatkowo sprzyja zmniejszaniu masy kostnej.
Zadbaj o swoje zdrowie psychiczne!
Zdrowie to nie tylko prawidłowe funkcjonowanie ciała, ale też psychiki. Żeby andropauza nie stanowiła prostej drogi do kryzysu wieku średniego, nie można poddać się negatywnemu myśleniu!
Korzystne może okazać się podjęcie nowej pracy lub hobby, zadbanie o własne przyjemności. Należy też unikać stresu, który nie tylko pogarsza nastrój, ale zmniejsza także produkcję testosteronu.
Jeśli problemem jest bezsenność można zadbać o higienę snu, sięgnąć po gorące napary z rumianku, melisy czy lawendy, suplementować melatoninę lub w ostateczności wspomóc się lekami wypisywanymi na receptę przez lekarza np. Trittico, Nasen.
Czasem niezbędna może okazać się pomoc psychiatry i psychologa w postaci terapii behawioralnej lub leków stabilizujących nastrój.
W obliczu przemian w sferze seksualnej, które pociąga za sobą andropauza, warto zmienić moment codziennej aktywności z wieczornej na poranną, gdyż to właśnie początek dnia sprzyja większemu stężeniu testosteronu.
Jak radzić sobie andropauzą? Hormonalna terapia zastępcza
Najbardziej skutecznym farmakologicznym sposobem na walkę z objawami, które przynosi andropauza jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Podstawową formą leczenia jest suplementacja preparatami testosteronu.
Jakie warunki trzeba spełnić, by wdrożyć HTZ?
Terapię można wdrożyć u mężczyzn prezentujących objawy andropauzy oraz zmniejszone stężenie całkowitego testosteronu (
Jakie formy HTZ dostępne są na rynku?
Najnowocześniejszą formą, która przybiera powoli znamiona "złotego standardu" jest żel z testosteronem. Jego użycie jest bezproblemowe - wystarczy raz dziennie zastosować na skórę. Pozwala także unikać ogólnoustrojowych działań niepożądanych oraz zapewnia stałe, optymalne stężenie substancji we krwi.
Preparaty podawane doustnie także są stosunkowo bezpieczne, chociaż mniej skuteczne w łagodzeniu andropauzy.
Inną formą terapii są zastrzyki domięśniowe. Nie są one jednak polecane ze względu na brak możliwości odwrócenia ich działania przy pojawieniu się przeciwwskazań do stosowania.
Produkty te, podawane co 2-3 tygodnie, nie zapewniają także stabilnego poziomu substancji we krwi, wyjątkiem jest Nebido, który podaje się co 3 miesiące i który utrzymuje stałe stężenie leku przez dłuższy czas.
Jaka jest skuteczność i objawy niepożądane preparatów testosteronu?
Wśród najważniejszych działań niepożądanych preparatów testosteronu wyróżniamy: tkliwość gruczołów piersiowych, niewielkie powiększenie prostaty, wzrost hematokrytu (zagęszczenie krwi) i ilości czerwonych krwinek.
Pierwsze efekty leczenia pojawiają się zazwyczaj po 2-4 tygodniach, chociaż na efekty metaboliczne trzeba poczekać co najmniej rok.
Suplementacja testosteronu wciąż jest kontrowersyjna, jednak udowodniono, że korzystnie wpływa na jakość życia, funkcje poznawcze i nastrój, skład ciała (wzrost beztłuszczowej masy ciała i zmniejszenie masy tłuszczowej), gęstość mineralną kości, profil lipidowy i tolerancję glukozy, a także funkcje seksualne.
Pregyl - inna forma hormonalnej terapii zastępczej
Hormonalne leczenie objawów andropauzy można przeprowadzić także za pomocą preparatu Pregyl, zawierającego gonadotropinę kosmówkową. Substancja ta pobudza hormon przysadki LH i tym samym pobudza endogenną produkcję testosteronu przez komórki Leydiga w jądrach.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do jego stosowania jest obecność nowotworów hormonozależnych.
Jak radzić sobie z zaburzeniami funkcji seksualnych podczas andropauzy?
W 1874r. na problemy z uzyskaniem lub utrzymaniem erekcji wynaleziono próżniową pompkę. Ten pomysł, dopracowywany i modyfikowany, jest skuteczny do dzisiaj. Na szczęście jednak rozwój farmacji sprawił, że aktualne problemy natury seksualnej najczęściej rozwiązuje się za pomocą leków.
Sprawność seksualną, którą upośledza andropauza, w długofalowej perspektywie najlepiej poprawia suplementacja testosteronu.
Zaburzenia wzwodu można leczyć także inwazyjnie poprzez wszczepianie protezy prącia lub pobudzanie produkcji naczyń krwionośnych ciał jamistych prącia za pomocą ultradźwięków.
Viagra - niebieska tabletka
Doraźnie, przed aktem seksualnym najskuteczniej działają preparaty z grupy inhibitorów 5-fosfodiesterazy. Sildenafil (Viagra, Maxigra), Awanafil (Spedra) czy Tadalafil (Cialis, Erlis) sprzyjają gromadzeniu się większej ilości substancji odpowiedzialnych za rozkurcz mięśni gładkich, co prowadzi do większego napływu krwi do prącia i powstania erekcji.
Leki te działają skutecznie wyłącznie przy jednoczesnej stymulacji seksualnej. Preparaty te przeciwwskazane są przy współistniejącej dławicy piersiowej i ciężkiej niewydolności serca. Nie można ich stosować równocześnie z nitrogliceryną.
Tabletki z oksytocyną
Następnym lekiem, jednak o mniejszej skuteczności jest apomorfina (Uprima). Preparat ten stymuluje uwalnianie oksytocyny i tym samym pojawienie się erekcji, wymagana jest przy tym minimalna stymulacja seksualna. Produkt zapewnia około 15% poprawę u osób z niewielkimi zaburzeniami.
Zastrzyki w prącie
Leczenie drugiego rzutu zaburzeń na tle seksualnym obejmuje wstrzykiwanie substancji (papaweryna, fentolamina, fenoksybenzamina lub syntetyczną prostacyklinę - alprostadil) w ciała jamiste penisa, co rozkurcza mięśnie gładkie umożliwiając uzyskanie erekcji.
Nie jest to jednak sposób popularny z powodu niekomfortowej drogi podania oraz ryzyka powikłań - krwiaka, zwłóknienia ciał jamistych, priapizmu (długotrwałej erekcji).
Próbowano podawać alprastidol także do cewki moczowej (metoda MUSE), jednak jest to równie kłopotliwe i niesie za sobą ryzyko uszkodzenia cewki moczowej.
Suplementy diety poprawiające potencję
Do długofalowej poprawy potencji podczas andropauzy pomocne mogą okazać się także preparaty zawierające mikroelementy np. witaminę C, E, L-argininę, selen lub cynk oraz zioła i przyprawy tj. żeń-szeń, buzdyganek ziemny, kozieradka, czarnuszka, papryka.
W aptekach dostępnych jest wiele suplementów diety pomagających w łagodnych zaburzeniach np. DHEA Eljot i Stymen zawierające prasteron, Penigra zawierający naturalne składniki np. wyciąg z owocu cytryńca chińskiego, FerliMan plus.
Preparaty opóźniające wytrysk
Andropauza sprzyja także przedwczesnemu wytryskowi, w tej sytuacji pomocne mogą być preparaty w formie żelu lub aerozolu stosowane na skórę penisa. Zawierają one substancje znieczulające jak lidokaina (np. Bravera Control) czy mentol (np. Orgasm Control).
